برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید
کلیه محتوای این سایت اهم از پایان نامه ومقاله و تحقیق و فایلهای اموزشی از سطح اینترنت و سایتهای دیگر جمع آوری میشود و این سایت هیچ گونه مسولیتی در قبال محتوای انها نداشته و ندارد و اگر هنگام خرید دچار مشکل شدید با سایت مرجع تماس بگیرید
برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید
فهرست مطالب
مقدمه
خداشناسی: درقرآن برای اثبات وجود خدا:
خداشناسی فطری
راه های خدا شناسی
شناساندن صحیح خداوند سبحان
والاتر از صفات پدیده ها
شناخت قدرت پروردگار
منابع
مقدمه
براهین اثبات خدا دارای سطوح گوناگونی هستند. برخی براهین مثل برهان حدوث و برهان نظم برای همه ی سطوح فکری قابل ارائه اند و نیاز چندانی به مقدّمات دیر فهم ندارند. لکن اینگونه براهین برای افراد شکّاک مناسب نیستند ؛ برخی دیگر از براهین نیز وجود دارند که مقدّمات آنها در حدّ متوسّطند مثل برهان حرکت و برهان فطرت یا برهان عشق و محبّب ؛ امّا برخی دیگر از براهین هم وجود دارند که مبتنی بر مقدّماتی دقیق و بسیار دیر فهمند مثل برهان وجوب و امکان و برهان صدّیقین. لذا نیاز است که قبل از ذکر براهین دقیق به اجمال ، مطالبی در مورد چیستی خدا گفته شود تا تصوّری روشن از خداوند به وجود آید ؛ و پس از آن دریابیم که براهین اقامه شده در صدد اثبات چه موجودی هستند.
خداشناسی درقرآن برای اثبات وجود خدا:
نخستین مسالهای که در بخش خداشناسی در قرآن مطرح میشود اینست که آیا درقرآن کریم برای اثبات وجود خدا استدلال شده استیا نه؟بسیاری از مفسران مخصوصا کسانی که قدمی در علم کلام برداشتهاند مثل فخر رازی، آیات زیادی از قرآن را (از جمله تقریبا تمام آیاتی که مشتمل بر آیات تکوینی الهی است) ناظر به اثبات وجود خدا دانسته و مفاد آنها را به صورت براهینی در آوردهاند که بازگشت اکثر آنها به «برهان نظم» است.در برابر ایشان دستهی دیگری از مفسران معتقدند که قرآن کریم وجود خدا را بینیاز از استدلال دانسته و در صدد اثبات آن بر نیامده است و براهینی که دستهی اول ادعا کردهاند یا در مقام اثبات توحید و نفی شرک استیا اینکه اساسا به صورت برهان در قرآن نیامده است، و این، مفسران هستند که پارهای از بیانات قرآنی را با ضمیمه کردن مقدمات دیگری به صورت برهان در آوردهاند.
البته داوری صحیح و مستند در این مورد، در گرو بررسی دقیق و گستردهایست که با این بحث فشرده سازگار نیست.اگر چه استدلال دستهی اول که بسیاری از آیات را دلیل دانستهاند، مخدوش است اما آنچه را به عنوان وجه جمع یا تقریب بین این دو قول میتوان گفت این است که ممکن است قرآن کریم مستقیما در صدد اثبات وجود خدا بر نیامده باشد یا وجود خدا را قریب به بدیهی و بی نیاز از استدلال میدانسته و یا با منکر قابل توجهی مواجه نبوده است و طرح کردن آن را که ممکن بود موجب وسوسه شود خلاف حکمت دانسته است، ولی به هر حال میتوان از بیانات قرآن استدلالهایی برای این مطلب به دست آورد و حتی بعید نیستخود قرآن هم به طور غیر مستقیم به این استدلالها توجه داشته باشد.مثلا منافاتی ندارد که آیهای مستقیما در صدد اثبات یگانگی خدا باشد ولی به طور غیر مستقیم، اصل وجود خدا را هم ثابت کند یا آیهای در مقام احتجاج با مشرکان یا منکران نبوت پیغمبر اسلام (ص) باشد ولی ضمنا مطلبی را بیان کند که مثبت وجود خدا هم باشد.
برای نمونه، آیهی (35) از سورهی «طور» را در نظر میگیریم که در مقام احتجاج با کفاریست که از ایمان به پیغمبر اکرم (ص) سرباز میزدند.این آیه سؤالاتی را به صورت «استفهام انکاری» مطرح میکند و از جمله میفرماید:
طور/35:ام خلقوا من غیر شیء ام هم الخالقون .
آیا آنان بدون خالق پدیدار شدهاند یا آنان خود خالق خویش هستند؟.
بدون شک این آیه صریحا در مقام اثبات وجود خدا نیست ولی ضمنا میتوان برهانی برای این مطلب از آن، استنباط کرد به این صورت که انسان یا باید بدون آفریننده وخود به خود به وجود آمده باشد و یا باید خود آفرینندهی خویش باشد و یا باید آفرینندهی دیگری داشته باشد.بطلان فرض اول و دوم روشن است و هیچ عاقلی نمیتواند آنها را بپذیرد، پس ناچار فرض سوم صحیح است و آن اینکه «آفریننده» دارد.
این استنباط، منوط به این است که مصداق «شیء» در آیهی شریفه «آفریننده» باشد.یعنی آیا این کافران بدون چیزی که آفرینندهی ایشان باشد آفریده شدهاند یا خودشان آفرینندهی خویشند؟بدیهی است که هیچکدام از این دو فرض صحیح نیست و پاسخ هر دو سؤال، منفی است، پس باید معتقد به وجود خدای آفریننده باشند.ولی دو احتمال دیگر نیز در بارهی مصداق «شیء» وجود دارد: یکی آنکه منظور از «شیء» مادهی قبلی باشد: (1) یعنی آیا ایشان بدون مادهی قبلی آفریده شدهاند؟دیگر آنکه منظور از آن «هدف و غایت» باشد یعنی آیا ایشان بیهدف آفریده شدهاند؟ولی ظاهرا هیچ یک از این دو احتمال با ذیل آیه، سازگار نیستیعنی با این سؤال که «آیا ایشان آفرینندهی خویشند؟» این مناسب نیست که «آیا ایشان بدون مادهی قبلی یا بدون هدف آفریده شدهاند؟» بلکه همسنگ چنان سؤلی این است که «آیا ایشان بدون آفریننده، آفریده شدهاند یا خودشان خود را آفریدهاند؟» و شاید نکتهی اینکه سؤالها عینا به همین صورت طرح نشده و مثلا گفته نشده است، الیس لهم خالق ام هم الخالقون این باشد که روی مخلوق بودن ایشان تکیه شود ( خلقوا) تا بطلان هر دو فرض روشنتر گردد.
بنابر این، اگر میبینیم قرآن کریم، موضوع وجود خدا را به صورت «مساله» مطرح نکرده و مستقیما در صدد استدلال برای آن بر نیامده است، الزاما چنین نیست که به طور غیر مستقیم و ضمنی هم به دلیل آن اشارهای نکرده باشد و یا دست کم نتوان از مطالب قرآنی، مقدماتی هم برای استدلال به دست آورد.
نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که براهین عقلی-خواه در قرآن یا در سخنان فلاسفه و متکلمان-وجود خدا را به وسیلهی مفاهیم ذهنی اثبات میکنند و نتیجهی آنها معرفتی حصولی و کلیست، مثلا برهان حرکت، وجود کسی را به عنوان «محرک» برای جهان اثبات میکند، و برهان نظم، وجود خدا را به عنوان «ناظم جهان» و براهین دیگر به عنوان «خالق» و «صانع» و «واجب الوجود» و «کامل مطلق» .سپس براهین توحید اثبات میکنند که این «عناوین کلی» جز یک «مصداق» ندارند یعنی «خدا یکیست» و براهین صفات هم صفات کمالی را برای او اثبات، و صفات نقص را از او نفی میکنند وحاصل همهی آنها این است که «موجودی وجود دارد که دارای علم و قدرت و حیات است و زمان و مکان و سایر محدودیتها را ندارد و او آفرینندهی جهان و انسان است» .و این معرفتیستبه یک عنوان کلی منحصر در فرد واحد، و معرفتیست غایبانه به «موجودی» و به «او» . (2)
در اینجا این سؤال مطرح میشود که آیا قرآن کریم در بارهی معرفتشهودی و شخصی و یا علم حضوری (با توجه به اینکه علم حضوری دارای مراتبیست) نسبتبه خدای متعال سخنی دارد یا نه؟شاید بتوانیم پاسخ مثبت این سؤال را از آیهی فطرت و آیهی میثاق به دست آوریم.
برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید
فهرست مطالب
شرح بیماری:
علل و عوامل :
عوامل افزایش دهنده خطر :
عوارض احتمالی :
پیشگیری:
درمان :
انجام ورزش هایی که در خار پاشنه مؤثر هستند :
جلو گیری از بازگشت مجدد درد :
داروها:
رژیم غذایی:
آشنایی با موارد دیگری از مشکلات پا :
ترک پا چیست؟
فیزیولوژیک :
بیماری های پوستی :
توصیه برای پاهایی سالم و شاداب :
کفش مناسب :
توصیه‌هایی برای خرید کفش:
منابع :
خلد گر به پا خاری ، آسان بر آید چه سازم به خاری که بر دل نشیند
( طبیب اصفهانی )
شرح بیماری:
به طور کلی خار پاشنه ، زاییده ای استخوانی است که در استخوان پاشنه پدید می آید مچ پای انسان مرکب از هفت استخوان می باشد که بزرگترین آن استخوان پاشنه بوده و تا حدودی بیشترین وزن بدن را تحمل می کند و در بخش ابتدای کف پا ، پیش از قوس آن قرار دارد . ساختارش نسبتا به شکل مکعب مستطیل است و در اطراف آن بست ها ( رباط ها ) و عضله های زیادی واقع شده اند . چنانچه در این استخوان ، یک زایده خرد پدیدار گردد ، درد ناک شده و نهایتا راه رفتن را مختل می سازد . علل بروز این بیماری ، وارد آمدن فشار یا آسیب به بافت پاشنه پا است که به التهاب و استخوانی شدن بافت کف پا منجر می گردد .
خار پاشنه پا عبارت است از به وجود آمدن یک زایده استخوانی در پاشنه پا که باعث درد و مشکل در راه رفتن میشود. مهمترین علت درد پاشنه، خار پاشنهاست. خار پاشنه در اثر التهاب فاسیای کف پا ایجاد می شود. فاسیای کف پا ، یک باند پهن است که در کف پا از پاشنه تا انگشتان پا کشیده می شود. التهاب طولانی مدت فاسیا ، می تواند باعث رسوب کلسیم در محل اتصال فاسیا به پاشنه پا شود. تجمع کلسیم به خودی خود دردناک نیست و درد ، ناشی از کشیدگی فاسیا است. درد در خار پاشنه ، به صورت دردی مبهم است اما گاهی به صورت درد تیز حس می شود ؛ محل احساس درد در مرکز پاشنه یا لبه داخلی آن است ؛ در برخی موارد خار در عکس ساده رادیولوژی تشخیص داده می شود اما فرد هیچ گونه علامتی ندارد.
شدت درد خار پاشنه در ابتدای صبح ، بعد از بیدار شدن و نیز بعد از استراحت ، بیشتر است و با راه رفتن کم می شود. این درد ، در اولین قدم بعد از استراحت طولانی مدت ، بسیار دردناک است و علاوه بر این راه رفتن روی سطوح سخت و نا هموار و حمل اشیاء سنگین ، منجر به افزایش درد می شود.
علل و عوامل :
– اضافه وزن (به همین علت ، خار پاشنه بیشتر در افراد چاق دیده می شود.)
– افزایش ناگهانی وزن در دوران بارداری
– صاف بودن کف پا
– مشکلات بیو مکانیک ( ناهنجاری هایی که منجر به راه رفتن غیر عادی می شود) نیز از علل مهم التهاب فاسیای کف پا است.
– التهاب مفاصل
– پوشیدن کفش نامناسب با پاشنه خیلی بلند و تنگ یا کفش بدون پاشنه و صاف
گاهی علامتی ندارد.
درد در کف پاشنه پا به صورت خود به خودی یا در اثر فشار آوردن .
وارد آمدن استرس یا آسیب به بافت پاشنه پا که منجر به التهاب و استخوانی شدن رباط‌های کف پا می شود.
برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید
فهرست مطالب
چکیده:
مقدمه
مفهوم لغوی حضانت
مفهوم فقهی حضانت
مفهوم حقوقی حضانت
ماهیت حقوقی حضانت
ماهیت فقهی حضانت
فلسفه حضانت
اشخاص صالح جهت حضانت
الف) پدر و مادر
ب) جد پدری
اولویت پدر و مادر در حضانت
موانع حضانت
مباشرت در حضانت
اجرت حضانت
مسؤولیت سرپرست صغیر
پایان حضانت
خلاصه
پی نوشت ها:
چکیده:
موضوع «حضانت » یکی از مباحث پیچیده حقوق خانواده می باشد و با وجود مطالعات گسترده پیرامون آن از سوی حقوقدانان، هنوز مسائلی از آن ناشناخته مانده است . نگارنده در این نوشتار ضمن پاسخگویی به برخی از چالشهای موجود در امر «حضانت » عمدتا به کاستی ها و نارسایی های قواعد و مقررات مربوط به آن با تکیه بر فقه و قانون مدنی پرداخته است .
مقدمه
هنگامی که اساس خانواده به هم می ریزد و کانون جوشان مهر و محبت به جایگاهی برای گروکشی و انتقام گیری از یکدیگر تبدیل می گردد، یا زمانی که مرگ گریبان یکی از والدین را می گیرد، مهمترین چالش پیش روی خانواده سرنوشت کودکان می باشد; کودکان را به چه کسی باید سپرد؟ شرایط سرپرست چیست؟ شکی نیست که قانون مدنی ایران بویژه در بخش احوال شخصیه از فقه امامیه الهام گرفته است و تردیدی وجود ندارد که علوم اهل بیت علیهم السلام با تلاشهای پی گیر و مجدانه فقهای شیعه همچون چراغی پر فروغ در میان نظامهای حقوقی جهان نور افشانی می کند . با این حال، در اثر روند زمان و پیدایش فن آوری و موضوعات جدید که سست شدن بنیان خانواده ها و سرانجام جدایی بین زن و مرد را به دنبال داشته است، مساله سرپرستی کودکان اهمیت ویژه ایی پیدا می کند . در این مقاله، سعی شده است تا «حضانت » در نظام حقوقی ایران و اسلام مورد بررسی قرار گیرد و احیانا اشکالاتی که در زمینه مقررات مربوط به حضانت از جمله مقررات موجود در باب دوم از کتاب هشتم قانون مدنی به چشم می خورد استخراج گردد .
مفهوم لغوی حضانت
حضانت به معنای نگهداری چیزی می باشد; همچون پرنده ایی که از تخمهایش در زیر بال خود نگهداری می کند «و حضن الطائر بیضه یحضنه » (2) و به زنی که سرپرستی طفل بر عهده اوست، حاضنه اطلاق می شود «و حاضنة الصبی: التی تقوم علیه فی تربیته » (3)
مفهوم فقهی حضانت
از تعریف فقهاء در مورد حضانت می توان گفت که مفهوم فقهی آن از معنای لغوی دور نشده است . شهید ثانی در تعریف حضانت می گوید:
حضانت به فتح حا، سرپرستی بر طفل و دیوانه و انجام آنچه که به مصلحت وی است از قبیل نگهداری و گذاردن در رختخواب و برداشتن و شستن لباس او و مانند آن می باشد . (4)
دکتر وهبه الزحیلی در تعریف حضانت می نویسد: حضانت، شرعا تربیت فرزند به دست کسی است که حق حضانت از آن اوست . و یا به تربیت و نگهداری کسی مانند کودک خردسال و بزرگسال دیوانه ای که به خاطر درک ضعیف، به تنهایی نمی تواند امورش را اداره کند – حضانت گفته می شود – . به این صورت که شؤون آنها را رعایت کرده و تدبیر طعام و لباس و خواب و نظافت و شستشوی آنان و لباسشان و مانند آن را در سن معین عهده دار شود . (5)
مفهوم حقوقی حضانت
قانون تعریفی از «حضانت » ارائه نداده است، حتی قانون مدنی که بیشترین مباحث حضانت را مطرح کرده است نیز از کنار آن گذشته است . به عقیده برخی از حقوقدانان حضانت عبارت است از:
«اقتداری که قانون به منظور نگهداری و تربیت اطفال به پدر و مادر آنان اعطا کرده است .» (6)
بدین ترتیب ملاحظه می شود که در تعریف «حضانت » دو عنصر دیده می شود یکی نگهداری و دیگری تربیت . از این رو نباید گمان کرد که واژه «سرپرست » مترادف با «حضانت » نیست بلکه با مفهوم «نگهداری » نیز مطابقت دارد; چرا که «نگهداری » یکی از عناصر حضانت است نه تمام آن، عنصر دیگر حضانت، «تربیت » است، به همین سبب عنوان «سرپرستی » در تمام ابعادش شامل هر دو عنصر حضانت می شود . چگونه می توان در مورد کسی که صرفا به «نگهداری » طفل مبادرت می کند و به مسائل «تربیتی » وی بی توجه است «حاضنه » اطلاق کرد؟ بدین جهت برخی از حقوقدانان کفالت (سرپرستی) را به عنوان مترادف «حضانت » در صدر عنوان بحث آورده اند . (7) و عنوان بحث حضانت در قانون مدنی نیز در «نگاهداری و تربیت اطفال » می باشد .
ماهیت حقوقی حضانت
آیا حضانت حق است یا تکلیف و یا هر دو؟
اگر حضانت را مطلقا حق بدانیم در آن صورت والدین در اعمال آن مختار خواهند بود و تعهدی در قبال اطفال نخواهند داشت، البته برخی، حضانت را حقی نه برای والدین، بلکه برای صغیر قلمداد کرده اند (8) که در واقع، همان تکلیف برای والدین خواهد بود .
و اگر حضانت را مطلقا حکم قانونگذار یا تکالیف ناشی از این حکم بدانیم، حضانت در زمره احکام یا قوانین امری قرار می گیرد و کسی که سرپرستی طفل بر او مقرر شده نمی تواند از این تکلیف، شانه خالی کند و یا اجرای آن را محدود سازد و یا به دیگری واگذارد .
بسیاری از حقوقدانان با توجه به ماده 1168 ق . م که می گوید:
«نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است »
حضانت را دو وجهی دانستند به این معنی که هم چهره ایی از حق دارد و هم چهره ایی ازتکلیف . (9)
حق است به دلیل اختیاراتی که به سرپرست طفل می دهد و حق تقدمی را که برای او به وجود می آورد . از این رو ماده 1175 ق . م می گوید: «طفل را نمی توان از ابوین و یا از پدر و یا از مادری که حضانت با اوست گرفت مگر در صورت وجود علت قانونی .»
و تکلیف است به جهت این که هدف از ایجاد آن حفظ حقوق عمومی بویژه رعایت مصلحت کودک است . و در همین راستا ماده 1172 ق . م مقرر می دارد:
«هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست از نگهداری او امتناع کنند، در صورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی العموم نگهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا مؤثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به خرج مادر تامین کند .»
به عقیده برخی از حقوقدانان، سابقه تاریخی قانون مدنی و برخی از مواد آن (مواد 1168 و 1172 و 1184 تا 1188) به خوبی مبین آن است که قانونگذار در تنظیم روابط پدر و مادر و فرزندان که مصالح اجتماعی قوانین را اداره می کند به شکلی دست به تدوین مواد زده است که همه چیز رنگ «تکلیف » دارد و اگر بعضا از «حق » صحبت می شود منظور توانایی است که قانون برای اجرای تکالیف خویش به پدر و مادر در برابر دیگران اعطا کرده است . به همین قیاس، آنچه در ماده 1168 ق . م . آمده است نباید ما را به این تصور وا دارد که قانونگذار دچار تردید و تناقض گویی شده است بلکه باید گفت که نگاهداری از کودک در زمره تکالیف پدر و مادر است، ولی چون اجرای هر تکلیف مستلزم داشتن اختیار است، پدر و مادر حق دارند تا آنچه را به عهده دارند انجام دهند و از سایرین بخواهند تا مانع اجرای وظیفه آنان نشوند و به لوازم آن گردن نهند . (10)
ماهیت فقهی حضانت
مشهور فقها معتقدند که از ناحیه مادر، «حضانت » تکلیف نیست بلکه صرفا یک حق است . (11)
علاوه بر این که، تکلیفی بودن عمل آثار و نتایجی از قبیل عدم جواز امتناع، جواز اجبار بر عمل، عدم جواز انتقال و واگذاری را در پی دارد که فقها به این نتایج ملتزم نشده اند . (12)
و نیز کمیسیون استفتائات شورای عالی قضایی در پاسخ به سؤالی، به عدم امکان الزام مادر به حضانت رای داده است که متن پاسخ به شرح ذیل است:
«چنانچه زوجه، حاضر به قبول حضانت به طور مجانی یا در برابر اجرت المثل یا کمتر از آن باشد در این صورت مادر احق و اولی به حضانت است از هر کس دیگر حتی از جد پدری، گرچه ازدواج هم کرده باشد و اجرت حضانت و نفقه و کسوت طفل از مال پدر پرداخت خواهد شد و هرگاه در فرض فوق، زوجه نیز غیرمامون باشد یا از قبول حضانت امتناع کند و یا بیشتر از دیگران اجرت بخواهد در این صورت مادر را نمی شود الزام به حضانت نمود .» (13)
تکلیف نبودن حضانت از ناحیه مادر مستند روایی نیز دارد: «المراة احق بالولد الی ان یبلغ سبع سنین الا ان تشاء المراة » (14); زن – مادر – تا هفت سال برای سرپرستی فرزند، – از دیگران – سزاوارترست جز آن که بخواهد [به دیگری واگذارد . ]
فلسفه حضانت
از کلمات فقها و حقوقدانان این گونه استنباط می شود که مهمترین فلسفه نگاهداری کودک، رعایت غبطه و مصلحت وی است; برای مثال یکی از حقوقدانان می گوید:
کودک از زمان تولد به کسی احتیاج دارد تا نسبت به تربیت، رشد، نگهداری و انجام کارهایش اقدام کند تا زمانی که بی نیاز شود و سزاوارترین مردم نسبت به حضانت، مادرش می باشد، برای این که وی از همه نسبت به کودک مهربانتر است و از همه تواناتر، پس در درجه اول حق حضانت برای مادر ثابت است و بعد از مادر، زنان محارم کودک و خویش نزدیکتر طبعا مقدم خواهند بود .
چون ملاک حضانت اعمال مهربانی، شفقت، نگهداری و تربیت نیکو بوده است، از این رو مادر را سزاوارتر دانسته است . (15)
از استدلال برخی از فقها (16) پیرامون اصل وجوب حضانت به اطلاق آیه کریمه «لاتضار والدة بولدها» (17)
نیز می توان این معنی را استنباط کرد با این بیان که دور کردن طفل از دامن پرمهر مادر، ضرر به کودک است و اطلاق آیه آن را در بر می گیرد .
شهید ثانی می فرمایند: «. . . و هی بالانثی الیق منها بالرجل لمزید شفقتها و خلقها المعد لذلک بالاصل » (18)
زن برای حضانت، از مرد شایسته تر است، به جهت آن که مهربانی زن بیشتر است و نیز خلقت اصلی زن به گونه ایست که آماده پرورش و نگهداری است .
برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید
فهرست مطالب
مقدمه :
تاریخچه:
مورفولوژی :
بیولوژی :
طرز خسارت آفت :
مبارزه زراعی
مبارزه بیولوژیک :
چگونگی استفاده از زنبور تریکوگراما:
مبارزه شیمیایی:
تعیین درصد آلودگی:
مقدمه :
برنج به عنوان یکی از محصولات عمده غذائی به شمار می آید. ایران با
سطح زیر کشت حدود000 /700 هکتار معادل 4/0 درصد از سطح زیر کشت برنج دنیا را به خود
اختصاص می دهد(9).بنابراین مدیریت اصولی زراعت برنج از جمله مدیریت مبارزه با آفات
و بیماریها بسیار اساسی می باشد .معمولا جدی ترین آفات برنج در سراسر دنیا ساقه خوارها
معرفی شدند که از مرحله خزانه تا برداشت بوته های برنج را آلوده می نمایند(16).50 گونه
ساقه خوار از خانواده پیرالیده ، نوکتوییده ودیوپسیده به برنج حمله می کنند(15).رایج
ترین ساقه خوارها مربوط به خانواده پیرالیده می باشند (16).که کرم ساقه خوار نواری
برنج به عنوان گونه ای مهم از این خانواده،آفت اصلی برنج در ایران می باشد(8).که سالیانه
خسارت زیادی در شالیزارهای برنج ایجاد می کند .که خسارت زیاد این آفت مصرف بی رویه
سموم شیمیایی علیه این آفت را به دنبال داشت .بطوریکه در طی 18 سال اولیه مبارزه بر
علیه این آفت در استان مازندران ،درحدود 150000 تن سموم گرانول مصرف گردید (5).مشکل
حاصله در اثر کاربرد بی رویه سموم ،مانند مقاومت حشرات به حشره کشها ،طغیان مجدد آفت
ها ،مرگ و میر حشرات مفید ،اثرات سوء و زیانبار بروی محیط زیست وغیره بر کسی پوشیده
نیست.
تاریخچه:
کرم ساقه خوار برنج با نامهای کرم ساقه خوار آسیایی برنج ( asiatic rice borer ) و
کرم ساخوار نواری برنج ( striped stem borer ) در آسیا و دیگر نقاط نامیده می شود (9).این
آفت از راسته با لپولکداران(lepidoptera ) و خانواده پیرالیده(pyralidae) اولین بار
در دنیا در سال 1863 توسط واکر (walker) شناسایی و نامگذاری شد(7،2). در ایران ابتدا
در شهریور 1351 توسط آزمایشگاه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی تنکابن جمع آوری و پرورش
یافته و سپس پروانه های خارج شده را ابرت (ebert ) حشره شناس آلمانی در همین سال تشخیص
داده است (2). موطن اصلی این آفت مناطق حاره و نیمه حاره آسیامی باشد(1،2). در حال
حاضر مهمترین آفت زراعت برنج در اغلب مناطق برنجکاری ایران به شمار می آید (2،7،9 )
.
مورفولوژی :
پروانه های ماده این آفت به رنگ زرد روشن یا زرد متمایل به قهوه ای و پروانه
های نر تقریبا خاکستری هستند .بالهای جلویی دارای چند لکه نقره ای و معمولا پنج نقطه
قهوه ای در وسط هر بال هستند.رنگ بالهای عقبی در هر دو جنس سفید می باشند.طول بدن 13-10
میلیمتر و عرض پروانه های نر با بالهای باز 23-20 میلیمتر و پروانه های ماده تا 30
میلیمتر می رسد.
تخمهای تازه سفید متمایل به زرد بوده که به تدریج به رنگ خاکستری و سپس به رنگ تیره
تغییر رنگ می دهند (1،5 ).پروانه های ماده تخمها را در دو یا چند ردیف کنار یکدیگر
در امتداد رگبرگهای برگ قرار می دهند که روی تخمها توسط ماده قهوه ای رنگی پوشیده شده
است.یک پروانه ماده میتواند از 3عدد تا 250 عدد تخم بگذارد (2) .رنگ بدن لاروها قهوه
ای متمایل به خاکستری است .در لاروهای نوزاد کپسول سر به رنگ قهوه ای تیره و در سایر
سنین زرد متمایل به قهوه ای است(2).و دارای 5 نوار تیره است که 3 نوار در قسمت پشتی
و 2نوار هر یک در پهلوها قرار گرفته است .نوارهای پشتی کمرنگ ترند(5).در موقع تکامل
طول لارو به 6/2به میلیمتر و عرض آن به 7/2 میلیمتر میرسد (2).این آفت دارای 6-5 سن
لاروی می باشد.که لاروهای سن 1و2 به صورت دسته جمعی ولی لاروهای سنین آخر بصورت
انفرادی میباشند.لاروها معمولا در شرایط مطلوب تا 35 روز از سن 1به سن 5 می رسند،وبعد
به پیله تبدیل می شوند
رنگ شفیره ها در ابتدا قهوه ای روشن و به تدریج به قهوه ای تیره تبدیل می شوند.طول
آن 15-12 میلیمتر و قطر آن 5/3-5/2 میلیمتر است .یک سوم انتهای بدن شفیره به طرف پشت
خمیده است و قسمت انتهایی آن دارای دو زایده قلاب مانند می باشد .
•
